پاسخ دست‌گیری:
این وضعیت قطعا هم برای شما و هم برای فرزندان شما بسیار دشوار است. حق ملاقات با اعضای خانواده به خصوص فرزندان شخص از حقوق اولیه افراد است و سلب آن نوعی مجازات مضاعف و تحمیل مجازات به کودکان فرد زندانی است. در این رابطه آیین‌نامه سازمان زندان‌ها تصریح کرده است که همسر، پدر و مادر، برادر و خواهر و فرزندان محكوم حق دارند بر اساس شرایط ملاقات‌های هفتگی با محكوم ملاقات كنند. سایر بستگان و دوستان محكوم هم در صورت درخواست با كسب اجازه از طرف رییس زندان یا قاضی ناظر می‌توانند ملاقات كنند.
بنابراین ملاقات با اعضای خانواده به عنوان «حق» فرد زندانی شناخته شده است. با این‌حال این ملاقات به صورت غیر حضوری یا به اصطلاح کابینی و در سالن ملاقات عمومی زندان خواهد بود. این مساله به خصوص در مورد کودکان کم سن و سال که نیاز بیشتری به محبت و رابطه نزدیک‌تر و صمیمانه‌تر با پدر یا مادر خود دارند ناکافی است و می‌تواند به سلامتی روانی کودکان و همین‌طور پدر و مادر آسیب‌های جدی وارد کند.
در آیین‌نامه سازمان زندان‌ها حق ملاقات «حضوری» اولا منوط به حسن رفتار در زندان شده و ثانیا تنها با صلاحدید مقامات زندان پیش‌بینی شده و به عنوان «حق» به رسمیت شناخته نشده است. مطابق این آیین‌نامه، محكومانی كه حسن رفتار و كردار داشته باشند با صلاحدید قاضی ناظر زندان می‌توانند با همسر و فرزندان و اعضای خانواده خود با حضور مأمور مراقب ملاقات حضوری داشته باشند. امکان ملاقات خصوصی بدون حضور مراقب با همسر و فرزندان نیز تنها با موافقت رییس زندان یا قاضی ناظر در موارد خاص وجود دارد.
بنابراین فقط با موافقت قاضی ناظر زندان و رئیس زندان امکان ملاقات حضوری وجود دارد. اما اگر این افراد بدون دلیل موجه شما را از ملاقات حضوری با فرزندان خردسالتان منع کرده‌اند می‌توانید به دادستان یا رییس حوزه قضایی نامه بنویسید و یا به دادسرای انتظامی قضات شکایت کنید.
در رابطه با مرخصی نیز شرایط سخت‌تری در آیین‌نامه سازمان زندان‌ها پیش‌بینی شده است. مطابق این آیین‌نامه، اعطای مرخصی به زندانیان به عنوان یک حق تلقی نمی‌شود و امتیازی است که اعطای آن به صلاحدید مقامات قضایی و روسای زندان‌ها واگذار شده است. طبق آیین‌نامه مزبور همچنین تصریح شده است که محکومین به حبس تا ۱۵ سال باید حداقل یک ششم از مدت حبس خود را سپری کرده باشند، که در مورد شما با توجه به این‌که سه سال از مجموع ۱۰ سال حبس خود را گذرانده‌اید منعی برای اعطای مرخصی وجود ندارد.
اما با اصلاحاتی که در سال ۱۳۸۹ در آیین‌نامه سازمان زندان‌ها به عمل آمد، اعطای مرخصی به زندانیان مشروط به کسب امتیاز از طریق شرکت در برخی فعالیت‌ها شده است که عبارتند از: همکاری در انجام فعالیت‌های فرهنگی (در هر ماه ۱۰ امتیاز)، شرکت در نماز جماعت و سایر مراسم مذهبی (در هر ماه ۳۰ امتیاز)، شرکت در برنامه‌های مربوط به تلاوت و آموزش قرآن یا نهج‌البلاغه (هر برنامه در هر ماه ۲۰ امتیاز)، حفظ قرآن به ازاء هر جزء ۲۰۰ امتیاز، شرکت در کلاس‌های فرهنگی، هنری و ورزشی (در هر ماه ۲۰ امتیاز)، و غیره. زندانیان برای استحقاق دریافت مرخصی نیازمند کسب حداقل ۲۰۰ امتیاز برای هر نوبت مرخصی هستند. البته در مورد شما طبق تبصره ۲ ماده ۲۱۴، با توجه به این‌که فرزند کمتر از ۱۰ سال دارید، کسب ۱۵۰ امتیاز نیز برای دریافت مرخصی کافی است.
با وجود این، اعطای مرخصی به محکومین، موکول به تصویب مقامات قضایی و مسئولان زندان از جمله شورای طبقه‌بندی زندان است. به علاوه محکومان برخی جرایم نیز از شمول اعطای مرخصی مستثنی شده‌اند، از جمله محکومان جرایم قاچاق عمده مواد مخدر، سرقت مسلحانه، جاسوسی و اقدام علیه امنیت کشور.
بنابراین می‌توان گفت احتمال موافقت با درخواست مرخصی شما بسیار کمتر از احتمال اعطای ملاقات حضوری با فرزندانتان است. با این‌حال هم شما و هم دیگر اعضای خانواده‌تان می‌توانید در صورت رد درخواست ملاقات یا مرخصی، مجددا درخواست دیگری بدهید و علاوه بر دادیار ناظر زندان از طریق دادستان هم اقدام کنید. متاسفانه مقامات مزبور تاکنون نشان داده‌اند که از استقلال قضایی برخوردار نیستند و اهمیتی برای حقوق انسانی زندانیان و خانواده آن‌ها قایل نیستند. با این‌حال توصیه می‌کنیم راه‌های قانونی موجود را پیگیری کرده و بر حقوق قانونی و انسانی خود پافشاری کنید.
توضیح ۱: برخی جزئیات این سوال با هدف حفاظت از هویت فرد سوال‌کننده حذف یا تغییر داده شده است.
توضیح ۲: ما هم اذعان داریم که وجود مقررات مختلف و تصریح به حقوق افراد در قوانین به معنای احترام به آن‌ها در عمل از سوی مراجع امنیتی، انتظامی، قضایی و غیره نیست. این حقوق و الزامات قانونی در بسیاری موارد، از جمله در مورد فعالان سیاسی و متهمان به جرایم امنیتی، از سوی مراجع مزبور آشکارا نقض می‌شوند و مرجع مستقلی برای دادخواهی وجود ندارد. با این حال معتقدیم آگاهی افراد از حقوق قانونی و انسانی‌شان و پافشاری بر این حقوق و طرح شکایت در مراجع مختلف نظارتی می‌تواند در پاسخگو کردن و تغییر شیوه‌های غیرقانونی و پاسخگو کردن متخلفان مؤثر باشد.
توضیح ۳: توجه داشته باشید که شرایط هر پرونده متفاوت است و مشاوره حقوقی باید به طور موردی و با توجه به شرایط خاص هر پرونده ارائه شود. در صورت نیاز به مشاوره اختصاصی درباره پرونده خودتان می‌توانید با مشاوران ما تماس بگیرید.
کانال تلگرام دست‌گیری را دنبال کنید:
https://telegram.me/Dastgirii
از دست‌گیری می‌پرسند: مدت سه سال است که در زندان به سر می‌برم و هفت سال دیگر از حکم محکومیت من باقی مانده است. دو فرزند (چهار ساله و هفت ساله) دارم که در سه سال گذشته فقط در ملاقات کابینی ملاقاتشان کرده‌ام. با درخواست ملاقات حضوری یا مرخصی من تاکنون مخالفت شده است. چه کار می‌توانم بکنم؟
