پاسخ دستگیری:
مطابق قانون آیین دادرسی کیفری ایران، احضار افراد باید با احضاریه کتبی باشد و تنها در صورت عدم حضور بدون عذر موجه، امکان جلب افراد وجود دارد. البته در موارد خاصی هم اجازه جلب افزاد بدون احضار قبلی داده شده است که همواره شاهد سوءاستفاده ماموران امنیتی از این مقررات قانونی بوده‌ایم.
در هر حال حتی اگر دستور جلب افراد بدون احضار قبلی هم صادر شود، این کار تابع مقررات مشخصی است. از جمله آن‌که جلب افراد فقط به موجب برگه جلب به عمل می‌آید. برگه جلب باید حاوی مشخصات متهم و علت جلب باشد و باید توسط بازپرس امضاء و به افراد ابلاغ شود.
اما باید توجه داشت برگه جلب به خودی خود اجازه ورود ماموران به منزل افراد یا سایر اماکن خصوصی را نمی‌دهد و آن‌ها باید برای این کار حکم ورود به آن محل را نیز از مقام قضایی اخذ كنند. این کار هم تنها در شرایطی مجاز است که احتمال مخفی‌شدن افراد وجود داشته باشد. سوءاستفاده و تخلف از هر یک از این موارد موجب مسئولیت انتظامی و قانونی برای ماموران و مقامات قضایی است.
نکته مهم در این رابطه این است که در هیچ‌یک از این موارد، حکم جلب یا حکم ورود به منزل نمی‌تواند به طور کلی صادر شود و باید بااجازه موردی مقام قضایی و ذکر نام و مشخصات فرد صورت گیرد. به علاوه ضابطان دادگستری موظفند به هنگام مراجعه برای جلب افراد یا ورود به منازل، اوراق هویت ضابط‌بودن خود و اصل دستور قضایی را به فرد مورد نظر نشان دهند. در مورد ورود به منزل نیز باید مراتب را در صورت‌مجلس قید کنند و به امضاء شخص یا اشخاص حاضر برسانند. تخلف از این موارد توسط ضابطان، تخلف و قابل پیگرد قانونی و انتظامی است.
به علاوه بازداشت افراد بدون حکم جلب معتبر مصداق بازداشت خودسرانه و سلب آزادی غیر قانونی افراد است. طبق ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی، «هر یک از مقامات و مأمورین دولتی که بر خلاف قانون، آزادی شخصی افراد ملت را سلب کند یا آنان را از حقوق مقرر در قانون اساسی محروم نماید علاوه بر انفصال از خدمت و محرومیت سه تا پنج سال از مشاغل دولتی به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»
بنابراین می‌توانید از ماموران متخلف شکایت کنید. البته احتمال موفقیت شما بستگی زیادی به دلایل اثباتی مثل شهادت شهود دارد و در هر حال امید زیادی به رسیدگی بی‌طرفانه و مستقل دستگاه قضایی وجود ندارد. با این‌حال این شکایت‌ها می‌تواند راه را برای تغییر رویه‌های غیر قانونی و پاسخگو کردن افراد ناقض قانون هموار سازد.
توضیح ۱: برخی جزئیات این سوال با هدف حفاظت از هویت فرد سوال‌کننده حذف یا تغییر داده شده است.
توضیح ۲: ما هم اذعان داریم که وجود مقررات مختلف و تصریح به حقوق افراد در قوانین به معنای احترام به آن‌ها در عمل از سوی مراجع امنیتی، انتظامی، قضایی و غیره نیست. این حقوق و الزامات قانونی در بسیاری موارد، از جمله در مورد فعالان سیاسی و متهمان به جرایم امنیتی، از سوی مراجع مزبور آشکارا نقض می‌شوند و مرجع مستقلی برای دادخواهی وجود ندارد. با این حال معتقدیم آگاهی افراد از حقوق قانونی و انسانی‌شان و پافشاری بر این حقوق و طرح شکایت در مراجع مختلف نظارتی می‌تواند در پاسخگو کردن و تغییر شیوه‌های غیر قانونی و پاسخگو کردن متخلفان مؤثر باشد.
توضیح ۳: توجه داشته باشید که شرایط هر پرونده متفاوت است و مشاوره حقوقی باید به طور موردی و با توجه به شرایط خاص هر پرونده ارائه شود. در صورت نیاز به مشاوره اختصاصی درباره پرونده خودتان می‌توانید با مشاوران ما تماس بگیرید.
کانال تلگرام دستگیری را دنبال کنید
https://telegram.me/Dastgirii
از دستگیری می‌پرسند: در زمان دستگیری من، ماموران لباس شخصی بدون نشان دادن حکم و یا کارت شناسایی به زور وارد منزل مسکونی‌ام شدند و با نشان دادن اسلحه اقدام به بازداشت من کردند. آیا امکان پیگیری حقوقی در این موارد را دارم؟
