از دست‌گیری پرسیده‌اند: من در اهواز زندگی می‌کنم و اخیراً نوزاد ۹ ماهه من به دلیل عفونت شدید ریه فوت کرده است. من و پدرش مطمئنیم فرزندمان به دلیل ریزگردها و آلودگی هوا دچار عفونت شده و او را از دست دادیم. آیا راهی برای شکایت وجود دارد و به کجا باید شکایت ببریم؟
پاسخ وکلای دست‌گیری: در قوانین کشور ما جرمی تحت عنوان «آلودگی هوا» به طور خاص تعریف نشده است بلکه می‌توان با استناد به تفسیر چند ماده قانونی آن را مشمول آلودگی هوا دانست و بر حسب مورد می‌توان اقدام به دعوای حقوقی یا شکایت کیفری نمود.
برابر ماده یک و بند “ج” ماده شش قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، حفاظت و بهبود و بهسازی محیط زیست و پیشگیری و ممانعت از هرنوع آلودگی و هر اقدام مخربی که موجب برهم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست می‌شود، از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست است. به همین سبب مرگ شهروندان بر اثر آلودگی می‌تواند بر حسب مورد موجبات طرح دعوی کیفری را علیه «وزارت صنعت ومعدن» و یا «سازمان محیط زیست» فراهم آورد، زیرا که تخریب محیط زیست منشا انسانی دارد مانند اهمال، بی مبالاتی، تقصير، سهل‌انگاری، ناکارایی و سوء‌مدیریت. در این خصوص ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد “در صورتي كه قتل غير عمد به واسطه بي‌احتياطي يا بي‌مبالاتي يا اقدام به امري كه مرتكب در آن مهارت نداشته است يا به سبب عدم رعايت نظامات واقع شود مسبب به حبس از يك تا سه سال و نيز به پرداخت ديه در صورت مطالبه از ناحيه اولياي دم محكوم خواهد شد.”
اولیای دم برای شکایت کیفری بر حسب مورد (مسبب) می‌توانند به دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم، دادسرای کارکنان دولت در تهران و مراکز استان‌ها و یا دادگاه کیفری استان مراجعه کنند و از مسئولان دولتی، مدیریت شهری و یا دیگر افراد مسبب شکایت کنند.
نکته حایز اهمیت این است که چنانچه مرگ شهروندان به سبب آلودگی‌های ناشی از عوامل طبیعی مثل ریزگردها، گرد و غبار و امثال این‌ها، که جزو عوامل قهری و اجتناب‌ناپذیر به حساب می‌آیند، اتفاق افتاده باشد، می‌توان شکایت را تحت عنوان «الزام به جبران خسارات وارده ناشی از نقض حقوق شهروندی و حقوق محیط زیست» در محاکم طرح و اقامه دعوی نمود. بنابراین به استناد ماده ۱۱ قانون مسئولیت مدنی که صراحتا اعلام می‌نماید: “کارمندان دولت، شهرداری‌ها و مؤسسات وابسته به آن‌ها که به مناسبت انجام وظیفه عمداً يا در نتيجه بي‌احتياطي به اشخاص خسارات وارد نمايند شخصاً مسئول جبران خسارت وارده هستند ولی هرگاه خسارات وارده مستند به عمل آنان نبوده و مربوط به نقص وسایل ادارات و مؤسسات مزبور باشد در اين‌صورت جبران خسارت برعهده اداره يا موسسه مربوطه است و…..” شما می‌توانید با مراجعه به دادگاه عمومی ذیصلاح علیه سازمان محیط زیست اقدام به اقامه دعوی نمایید. ضمنا در نظر داشته باشید برای اثبات این دعوا می‌بایست مدارک و مستندات کافی، از جمله نظریه پزشکی قانونی برای احراز رابطه مستقیم بین علت بیماری نوازد که منجر به مرگ او شده و آلودگی هوای منطقه، تقدیم دادگاه شود.
سئوالات حقوقی خود را با وکلای دست‌گیری در میان بگذارید.
کانال تلگرام ما: https://telegram.me/Dastgirii